گونه‎شناسی بافت های روستاشهری؛ گام نخست در چشم اندازسازی روستاشهرها (مطالعۀ موردی گونه‎شناسی: بافت های روستاشهری یزد)

نویسندگان

رضا اکبری

مسعود قادریان

چکیده

همزمان با رشد برون‎زای بافت های شهری به سوی روستاها و مراکز زیستی پیرامونی، علاوه‎بر بافت‎های مرکزی شهرها، روستاهای الحاقی نیز در جریان توسعه با جایگزینی جمعیت، نیل به حاشیه­نشینی دارند و بافت های جدید مسئله­دار شهری با ماهیت روستایی پدید می‎آیند. روستاها در جریان این الحاق مهلت سازگاری و تطابق و در یک کلمه، شهری­شدن ندارند و این آغازگر مسئله در دو بستر متفاوت، یعنی شهر و روستاهایِ الحاقی به شهر است. به‎واسطۀ گستردگی این نوع الحاق­ها، پژوهش در زمینۀ چرایی و چگونگی پیدایش بافت­های روستاشهری و بیان پیشینه و رویکردهای گوناگون نسبت به این‎گونه بافت‎ها دارای ضرورت موضوعی، موضعی و زمانی است. برای امکان ارائۀ رهیافت‎هایی برای چشم‍اندازسازیِ بافت­های روستاشهری، گونه­بندی بافت­های روستایی الحاقی گام نخست است. این نوشتار با هدف تعریفِ مبنایی برای گونه­شناسی بافت های روستاشهری، با استفاده از روش پژوهش اکتشافی ـ توسعه‎ای؛ اصول راپاپورت برای قاعده‎مندسازی گونه‎شناسی، ازجمله به‎کارگیری شاخص‎های متعدد (گونه‎شناسی چندشاخصه‎ای)، پرهیز از تشخیص گونۀ ایده­آل و خالص و انتخاب معقولانۀ شاخص­ها و تعمیم نظریۀ شکلِ شهریِ لینچ را مبنا قرار داده و رفتار روستا و شهر را در جریان الحاق 15 نمونه روستای الحاقی به شهر یزد پی جسته است. پس از دسته‎بندی محورهای منتج از بررسی ماهوی این بافت ها، با استفاده از روش پژوهش تطبیقی در سه گونۀ کالبدی (ترکیبی، خطی و فشردۀ طبیعت محور، ترکیبی، خطی و فشردۀ انسان‎ساخت)، موقعیت شناسی (اقماری فرودست و فرادست، پیوستۀ فرودست و فرادست، درونی فرودست و فرادست) و هویت انسانی (اقتصادمحور، مذهب‎محور و قومیت محور) طبقه بندی شدند و مبنایِ گونه‎بندی، 15 بافت روستایی الحاقی به شهرِ یزد قرار گرفت.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

گونه‎شناسی بافت های روستاشهری؛ گام نخست در چشم‌اندازسازی روستاشهرها (مطالعۀ موردی گونه‎شناسی: بافت‌های روستاشهری یزد)

همزمان با رشد برون‎زای بافت‌های شهری به سوی روستاها و مراکز زیستی پیرامونی، علاوه‎بر بافت‎های مرکزی شهرها، روستاهای الحاقی نیز در جریان توسعه با جایگزینی جمعیت، نیل به حاشیه­نشینی دارند و بافت‌های جدید مسئله­دار شهری با ماهیت روستایی پدید می‎آیند. روستاها در جریان این الحاق مهلت سازگاری و تطابق و در یک کلمه، شهری­شدن ندارند و این آغازگر مسئله در دو بستر متفاوت، یعنی شهر و روستاهایِ الحاقی به شهر...

متن کامل

چشم اندازسازیِ بافت های شهــریِ روستا بنیان

چکیده بافت های روستاشهری، بخشی از بافت های شهری با ماهیت روستایی هستند که در مسیر توسعۀ شهری، به پهنه های شهری ملحق گردیده اند. این پژوهش به دنبال کشف پتانسیل های بافت های روستاشهری با هدف خلق سکونت گاه های شهری پایدار با بنیان روستایی، سعی در شفاف سازی گام چشم اندازسازی - اولین گام از فرآیند تبدیل بافت های روستاشهری به بافت های شهری پایدارِ روستابنیان- خواهد داشت. به منظور تدقیق چشم اندازسازیِ ...

متن کامل

جستاری پیرامون کارآمدی تکنیک SWOT و ارائه مدل جامع پیشنهادی برای مسائل شهری (مطالعه موردی: برنامه ریزی راهبردی بافت روستاشهری نعیم آباد یزد)

شهر سیستمی مملو از اجزا و روابط در محیط ها با ویژگی های پیچیده است. ضرورت توصیف، تفکیک، تعلیل و ترکیبموضوعات شهری بر هیچ متخصص شهرسازی پوشیده نیست و همواره تلاش برای دستیابی به ابزار و فن هایی روزآمد درجهت نیل به این منظور مدنظر بوده است. از جمله تکنیک SWOT که در ابعاد مختلف شهری از جمله مدیریتی، اجتماعی،اقتصادی، کالبدی مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش در امتداد جریان تکمیلی SWOT با هدف م...

متن کامل

گونهشناسی جای‌نام‌ها در جغرافیای تاریخی ایران

نام‌ها به تأثیر از عوامل گوناگون بر یک مکان جغرافیایی اطلاق می‌شوند و ریشه در نام موضوعات گوناگون دارند. جای‌نام‌ها با هویت ملی و پیشینة تاریخی یک جامعه و سرزمین در ارتباط هستند؛ نام ها جزئیاتی از فرهنگ و تاریخ و ادبیات یک منطقه را با خود منتقل می‌کنند و مانند تحولات و رویدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بیان‌کنندة اهداف، گرایش‌ها، بینش، عملکرد افراد، گروه‌ها و جوامع یک سرزمین هستند. از...

متن کامل

راهبردپژوهی مدیریت شهری در راستای توسعۀ پایدار در بافت های تاریخی (مطالعۀ موردی: بافت تاریخی شهر یزد)

از اوایل دهه ٩٠ میلادی، به کارگیری شاخص های مربوط به اندازه گیری و ارزیابی عملکرد در برنامه ها و پروژه های آژانس های دولتی مجدداً رونق یافته و مدیریت شهری نیز از این موج بی نصیب نمانده است. از آنجا که مدیریت شهری با شکل دهی به فضای زیستی در همۀ زمینه ها، در پی افزایش رفاه شهروندان و دستیابی به توسعۀ پایدار محل های شهری است، ارزیابی عملکرد در حقیقت یکی از ابزار های اصلی و اساسی مدیریت برای تحقق ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشهای جغرافیای انسانی

ناشر: مؤسسه جغرافیا

ISSN 2008-6296

دوره 46

شماره 3 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023